Urobek to materiał powstały w wyniku oddzielania, wydobywania lub przemieszczania mas ziemnych, skalnych lub kopalin, w trakcie różnego rodzaju prac technicznych i przemysłowych. Jest to pojęcie szeroko stosowane nie tylko w górnictwie, ale również w budownictwie, hydrotechnice, geotechnice i innych branżach związanych z robotami ziemnymi i wydobywczymi.
W górnictwie urobek oznacza kopalinę (np. węgiel, sól, rudy metali, kamień), która została pozyskana w wyniku robót górniczych – niezależnie od jej frakcji, zawartości skały płonnej czy sposobu wydobycia. Urobek obejmuje zarówno materiał użyteczny, jak i domieszki skał płonnych, które są oddzielane od kopaliny w procesach przeróbczych już na powierzchni, np. w zakładach wzbogacania surowca.
Przykłady urobku w górnictwie: węgiel z domieszką skały, ruda żelaza, sól kamienna, kruszywo skalne.
Urobek w budownictwie i robotach ziemnych
W budownictwie urobek to wszelkiego rodzaju materiał wydobyty podczas prac ziemnych, takich jak wykopy pod fundamenty, budowa dróg, sieci infrastrukturalnych czy kształtowanie terenu. Najczęściej jest to ziemia wykopowa, ale także glina, piasek, żwir, kamienie czy gruz budowlany.
Przykłady urobku budowlanego: ziemia z wykopu, gruz, kamienie, glina, piasek.
Zarządzanie urobkiem w budownictwie jest ważne z punktu widzenia logistyki, ekologii i prawa – często konieczny jest wywóz urobku na składowiska lub jego odpowiednie zagospodarowanie na miejscu inwestycji.
W hydrotechnice i podczas robót czerpalnych (np. pogłębiania rzek, kanałów, portów) urobek to materiał wydobyty z dna zbiorników wodnych, najczęściej osady, piasek, muł, żwir, czasem zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi.
Przykłady urobku w hydrotechnice: urobek czerpalny z pogłębiania rzek, portów, stawów.
Inne zastosowania i znaczenia
| Branża | Przykłady urobku | Główne cechy | Sposób zagospodarowania |
|---|---|---|---|
| Górnictwo | Węgiel, sól, ruda, skała | Zawiera kopalinę i skałę płonną | Wzbogacanie, transport, składowanie |
| Budownictwo | Ziemia wykopowa, gruz, kamienie | Różna frakcja, czasem zanieczyszczenia | Wywóz, rekultywacja, ponowne użycie |
| Hydrotechnika | Piasek, muł, żwir z dna zbiorników | Często zawiera osady i zanieczyszczenia | Budowa wałów, utylizacja |
| Przemysł ceramiczny | Glina, iły, kaolin | Surowiec mineralny | Przeróbka na wyroby ceramiczne |
Słowo urobek pochodzi od czasownika „urobić”, czyli „wykonać przez oddzielenie, wydobycie”, a jego źródłosłów wiąże się z dawnym „robić” – czynić, wykonywać. Termin ten jest szeroko stosowany w języku technicznym i branżowym, zwłaszcza w górnictwie i budownictwie.
Spodobała Ci się treść? Oceń nas!