Górnik strzałowy to wykwalifikowany specjalista odpowiedzialny za bezpieczne wykonywanie robót strzałowych w kopalniach podziemnych i odkrywkowych. Strzałowy używa materiałów wybuchowych do skutecznego urabiania skał, węgla oraz innych kopalin, działając zgodnie z metryką strzałową zatwierdzoną przez kierownika robót górniczych. W hierarchii zawodów górniczych zajmuje pozycję wykwalifikowanego robotnika, wymagającą specjalistycznej wiedzy i odpowiednich uprawnień do obsługi materiałów wybuchowych.
Praca górnika strzałowego obejmuje kompleksowe przygotowanie i realizację robót strzałowych. Rozpoczyna od dokładnych oględzin przodka i oceny warunków geologiczno-górniczych, po czym dobiera wielkość ładunków do otworów oraz określa siłę i rodzaj wymaganego materiału wybuchowego. Zaznacza miejsca wiercenia otworów i wydaje precyzyjne instrukcje dotyczące ich głębokości i umiejscowienia.
Podczas wykonywania otworów strzałowych górnik strzałowy ręcznie wierci otwory zgodnie ze schematem zawartym w metryce strzałowej, wykorzystując przy tym wiertarki ręczne, żerdzie i raczki wymienne. Kolejnym etapem jest pobieranie środków strzałowych ze składu według zamówienia w książce strzałowej, a następnie precyzyjne ładowanie nabojów zwykłych i udarowych po ich uzbrojeniu w zapalniki.
Proces ładowania wymaga szczególnej uwagi – górnik wkłada, umacnia i uszczelnia ładunki takie jak dynamit, azotan amonowy czy proch w otworach strzałowych. Używa specjalnego ubijaka do zagęszczenia ładunku, a następnie uszczelnia otwory przybitką z gliny, kruszywa, piasku lub innych materiałów.
Instalacja systemów zapłonu to jeden z najbardziej odpowiedzialnych etapów pracy. Górnik strzałowy instaluje i łączy spłonki oraz zapalniki wewnątrz otworów, następnie łączy przewody zapalników w serię i przyłącza je do linii strzałowej. Ostateczne przyłączenie do zapalarki i odstrzeliwanie serii lub pojedynczych ładunków wymaga najwyższej precyzji.
Bezpieczeństwo pozostaje priorytetem na każdym etapie pracy. Górnik kontroluje przestrzeń rażenia materiału wybuchowego, sygnalizuje pracownikom konieczność opuszczenia zagrożonego terenu i rozstawia posterunki zabezpieczające na czas odstrzału. W kopalniach węgla dodatkowo opyla przodki wyznaczoną ilością pyłu kamiennego.
Po zakończeniu odstrzału sprawdza obecność gazów postrzałowych i niewypałów, mierzy stężenie metanu oraz dokonuje odpowiednich zapisów w książce strzałowej. Te czynności kontrolne są niezbędne dla utrzymania bezpiecznych warunków pracy.
Wykonywanie zawodu górnika strzałowego wymaga specjalistycznych uprawnień w postaci licencji do stosowania materiałów wybuchowych oraz ukończenia dedykowanego kursu. Program szkolenia obejmuje naukę bezpiecznego używania narzędzi do wiercenia otworów strzałowych, poznanie różnych rodzajów materiałów wybuchowych oraz procedur ich bezpiecznej eksploatacji i transportu. Kandydaci muszą wykazać się bardzo dobrą sprawnością fizyczną i odpornością psychiczną.
Górnik strzałowy pracuje z szeroką gamą specjalistycznego wyposażenia. Podstawowe narzędzia obejmują ręczne urządzenia do wiercenia i ładowania, zabezpieczacze przed iskrzeniem oraz instrumenty pomiarowe jak galwanometry, multimetry i testery obwodu. Do pracy wykorzystuje również generatory i kondensatory, detonatory, zapalniki, wiertarki ręczne oraz drągi do umieszczania ładunków wybuchowych. Nieodzowne są środki ochrony indywidualnej, lampy górnicze i lusterka kontrolne.
Górnicy strzałowi znajdują zatrudnienie w kopalniach podziemnych i odkrywkowych węgla kamiennego, brunatnego oraz rud metali. Pracują również w kamieniołomach przy eksploatacji surowców skalnych, w budownictwie przy budowie zapór wodnych, dróg i tuneli, oraz w kontrolowanej rozbiórce budynków. Możliwe jest także podjęcie pracy przy projektach inżynieryjnych podwodnych czy międzynarodowych projektach górniczych na całym świecie.
Absolwenci kursów mają szerokie perspektywy rozwoju kariery – mogą zostać operatorami maszyn do wiercenia, technikami górniczymi z uprawnieniami strzałowymi, inżynierami górniczymi specjalizującymi się w robotach strzałowych lub specjalistami w międzynarodowych projektach.
Praca wiąże się z poważnymi zagrożeniami, w tym ekspozycją na gazy postrzałowe takie jak tlenek węgla i tlenki azotu. Istnieje ryzyko przedwczesnej eksplozji lub występowania niewypałów, wdychania szkodliwego pyłu oraz odniesienia urazów wynikających z nieprzestrzegania procedur bezpieczeństwa. Dlatego tak ważne jest ścisłe przestrzeganie wszystkich zasad bezpieczeństwa i używanie odpowiednich środków ochronnych.
Określenie „strzałowy” wywodzi się od słowa „strzał”, które w terminologii górniczej oznacza pojedynczą eksplozję ładunku wybuchowego. Nazwa nawiązuje do historycznych metod urabiania, gdy pierwsze materiały wybuchowe odpalano przy użyciu lontu, podobnie jak w broni palnej. Z czasem termin „strzałowy” utrwalił się dla określenia specjalisty od robót wybuchowych w górnictwie.
Spodobała Ci się treść? Oceń nas!