Ocios w kopalni – czym jest?

Ocios to jedno z podstawowych  pojęć w górnictwie podziemnym. To boczna ściana każdego wyrobiska górniczego, powstająca w trakcie drążenia tunelu – chodnika, komory, szybu lub innego korytarza.

Wraz ze stropem (górną powierzchnią) i spągiem (dolną), ociosy tworzą podstawową strukturę przestrzeni roboczej pod ziemią. Stan techniczny ociosów ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa załogi i trwałości wyrobiska.

Pochodzenie słowa

Słowo ocios pochodzi od czasownika „ociosywać” – czyli ścinać lub obłupywać fragmenty skały, drewna lub innego materiału, by nadać mu pożądany kształt. W górnictwie określa się nim właśnie boczne ściany wyrobiska, powstałe w wyniku procesu ociosywania skał podczas drążenia tunelu.

Gdzie znajdują się ociosy w i jaką pełnią rolę?

Ociosy biegną wzdłuż długości wyrobiska, po jego bokach. Oddzielają puste wnętrze korytarza od otaczającej go calizny, czyli nieurabianej jeszcze skały lub kopaliny.

Funkcje techniczne ociosów:

  • Zapewniają stabilność wyrobiska – ich osłabienie może prowadzić do obrywów lub zawałów.
  • Są powierzchnią, na której montuje się obudowę górniczą – najczęściej stalową, betonową lub kotwioną.
  • W ociosach instaluje się często linie technologiczne – przewody wentylacyjne, energetyczne, hydrauliczne czy transportowe.
  • Mogą być także miejscem wykonywania otworów strzałowych podczas robót urabiających.

Rodzaje ociosów i ich nazewnictwo

W praktyce górniczej wyróżnia się ociosy w zależności od ich położenia:

  • Ocios lewy i ocios prawy – w wyrobiskach korytarzowych określają, po której stronie znajduje się ściana, patrząc w kierunku przodka (czyli w stronę postępu robót).
  • W ścianach eksploatacyjnych ociosy ograniczają przestrzeń roboczą od boków, a ich stan ma krytyczne znaczenie przy urabianiu surowca, zwłaszcza w metodzie ścianowej.

Jak zabezpiecza się ociosy?

Zabezpieczenie ociosów to jeden z najważniejszych aspektów pracy pod ziemią. W zależności od warunków geologicznych i przekroju wyrobiska stosuje się:

  • Obudowy łukowe, kotwiowe, zmechanizowane, często w połączeniu z siatkami zabezpieczającymi,
  • Kotwy stalowe i wzmocnienia rozporowe, które stabilizują skałę od środka,
  • Dodatkowe wzmocnienia w rejonach zagrożonych obrywami lub przepływem wody.

Dobrze zabezpieczony ocios to nie tylko gwarancja bezpieczeństwa dla górników, ale też mniejsze ryzyko awarii maszyn, przestojów i strat produkcyjnych.

Znaczenie ociosów w praktyce górniczej

Ociosy są codziennie oceniane przez dozór techniczny, ponieważ wszelkie pęknięcia, odspojenia czy deformacje mogą stanowić realne zagrożenie dla ludzi i sprzętu. Ich jakość wpływa bezpośrednio na:

  • ciągłość wydobycia,
  • pracę kombajnów chodnikowych,
  • stabilność całego wyrobiska,
  • możliwość prowadzenia transportu i wentylacji.

Spodobała Ci się treść? Oceń nas!

5/5 (liczba głosów: 4)