Przecznica w górnictwie to jedno z kluczowych wyrobisk w strukturze każdej kopalni podziemnej. Mimo że na pierwszy rzut oka może wydawać się jedynie kolejnym poziomym korytarzem, jej funkcja jest znacznie ważniejsza. Przecznica to wyrobisko korytarzowe drążone poziomo, zwykle w skale płonnej, czyli takiej, która nie zawiera użytecznych kopalin. Charakterystyczną cechą przecznicy jest to, że prowadzi się ją poprzecznie do rozciągłości warstw geologicznych złoża – stąd właśnie jej nazwa.
W kopalni przecznica pełni rolę swoistego łącznika – zarówno fizycznego, jak i organizacyjnego. Jej zadaniem jest spięcie szybu z rejonami eksploatacyjnymi, co umożliwia sprawne funkcjonowanie całego zakładu pod ziemią.
Dzięki przecznicom możliwe jest:
a także przygotowanie dróg ewakuacyjnych na wypadek zagrożenia.
To właśnie przecznice – mimo że często niezauważalne z perspektywy górniczej codzienności – organizują przestrzeń kopalni i umożliwiają jej prawidłowe funkcjonowanie na wielu poziomach.
W zależności od lokalizacji i przeznaczenia, wyróżniamy kilka rodzajów przecznic. Każda z nich spełnia określoną funkcję w układzie wyrobisk:
Ten podział pokazuje, jak elastyczne i wszechstronne może być to wyrobisko – niezależnie od nazwy, każda przecznica stanowi istotny element logistycznej „krwiobiegu” kopalni.
Przecznice prowadzi się najczęściej w kierunku poprzecznym względem rozciągłości pokładów, w celu optymalnego połączenia głównych rejonów robót z szybami. W zależności od warunków geologicznych, mają one różną długość i przekrój, a ich obudowa jest dostosowana do rodzaju skał i głębokości wyrobiska. Standardowo stosuje się obudowy stalowe, kotwione lub łukowe – wybór zależy od stateczności górotworu i przewidywanych obciążeń.
Słowo „przecznica” pochodzi od czasownika „przecinać” – i rzeczywiście, przecznica dosłownie przecina złoże poprzecznie do jego rozciągłości. To nazwa doskonale oddająca funkcję, jaką pełni: łączy, dzieli, udostępnia. Choć termin ten ma również znaczenie w języku potocznym (np. jako boczna ulica odchodząca od głównej drogi), w górnictwie zyskał ściśle techniczny charakter i precyzyjne zastosowanie.
Przecznica to poziome wyrobisko podziemne, drążone zazwyczaj w skale płonnej i prowadzone poprzecznie do złoża. Odgrywa ważną rolę w łączeniu szybu z rejonami eksploatacyjnymi, a także w zapewnieniu wentylacji, transportu, komunikacji i ewakuacji. Mimo że z zewnątrz może wydawać się „zwykłym” korytarzem – dla kopalni stanowi jeden z fundamentów funkcjonowania.
Spodobała Ci się treść? Oceń nas!