Ubierka to wyrobisko eksploatacyjne oraz metoda wydobycia stosowana w górnictwie podziemnym, polegająca na stopniowym wybieraniu kopaliny wzdłuż przesuwającego się frontu roboczego. Wydobycie w metodzie ubierki prowadzi się w cyklach, przy czym po każdej fazie urabiania przestrzeń za przodkiem jest likwidowana. Taki sposób eksploatacji pozwala zachować stabilność górotworu i precyzyjnie planować przebieg robót.
Ubierka jest wykorzystywana głównie przy złożach o większej miąższości, skomplikowanej budowie lub w sytuacjach, gdy warunki geologiczne nie pozwalają na zastosowanie pełnej ściany wydobywczej. Sprawdza się zarówno przy surowcach energetycznych, jak i przy eksploatacji rud metali, potażu, soli czy innych minerałów.
Ubierka rozwijana jest wzdłuż pokładu kopaliny, najczęściej w kierunku przodka, na odcinku o długości kilkunastu lub kilkudziesięciu metrów. Każdy cykl roboczy obejmuje:
W każdej fazie wybraną przestrzeń (zroby) za przodkiem likwiduje się na bieżąco – przodek, czyli miejsce, w którym jest urabiana kopalina, stale się przesuwa, a za nim likwiduje się pustki po wydobyciu przez podsadzanie lub kontrolowane zawalenie stropu.
W zależności od kierunku i organizacji wyrobiska wyróżnia się:
W przypadku, gdy czoło ubierki przekracza (umownie) 50 metrów, wyrobisko to określane jest już jako ściana wydobywcza.
Ubierki współdziałają z całą infrastrukturą kopalni: chodnikami odstawczymi, wentylacyjnymi, pochylniami oraz systemem odwadniania. Urobek trafia do dalszego transportu, a zrobowisko jest zabezpieczane zgodnie z aktualnymi procedurami technologicznymi.
Zaletą systemu ubierkowego jest jego elastyczność. Umożliwia prowadzenie robót także w trudnych warunkach geologicznych, gdzie klasyczne ściany są niemożliwe do zastosowania. System ten stosuje się w eksploatacji rud, soli, ale również w metodach filarowo-komorowych czy przy eksploatacji rabunkowej.
Ubierka jako metoda wybierania pokładów znana była już w średniowieczu, m.in. w kopalniach soli i rud metali. Wraz z rozwojem mechanizacji, klasyczne metody zostały zastąpione nowoczesnymi rozwiązaniami – kombajnami przodkowymi, przenośnikami zgrzebłowymi, systemami zdalnego sterowania i monitoringu. Mimo tego zasada stopniowego, przodkującego wydobycia pozostała niezmieniona.
Ubierka wymaga szczególnej uwagi w zakresie bezpieczeństwa. Warunki górotworu – spoistość, miąższość, zagrożenie metanowe czy tąpaniami – muszą być stale monitorowane. Stosuje się systemy czujników, obudowy podporowe, kotwienie oraz zabezpieczenia przed niekontrolowanymi zawałami. Górnicy ubierkowi podlegają regularnym szkoleniom i nadzorowi sztygarskiemu.
Termin „ubierka” pochodzi od staropolskiego „ubierać”, czyli „zabierać, wybierać coś dla siebie”. W języku górniczym nabrał technicznego znaczenia i odnosi się do metodycznego, stopniowego wybierania kopaliny z pokładu, z zachowaniem ciągłości i bezpieczeństwa robót.
Ubierka to jeden z podstawowych systemów eksploatacji podziemnych złóż, zapewniający równowagę między bezpieczeństwem, precyzją planowania i skutecznością wydobycia. Dzięki możliwości dostosowania do złożonych warunków geologicznych oraz wysokiemu stopniowi mechanizacji, ubierka pozostaje rozwiązaniem o dużym znaczeniu zarówno technologicznym, jak i organizacyjnym – wciąż powszechnie wykorzystywanym w nowoczesnym górnictwie.
Spodobała Ci się treść? Oceń nas!